FDA တူၢ်လိာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်စူးကါ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 တၢ်ဆါဖဲပှၤသးနံၣ် နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်တဖၣ်အသိးအကျါန့ၣ်လီၤ. COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတနီၤနီၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး FDA ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤစူးကါတၢ် (emergency-use authorized (EUA)), ဖဲပှၤဃုလါဒီးဆူဖီခိၣ်လၢတၢ်ဒီသဒၢစၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 အဃိန့ၣ်လီၤ. COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတနီၤနီၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး FDA ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤစူးကါတၢ် (emergency-use authorized (EUA)), ဖဲပှၤဃုလါဒီးဆူဖီခိၣ်လၢတၢ်ဒီသဒၢစၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 အဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီး နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤအတၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤအဂီၢ်, FDA ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤလၢတၢ်ကမၤအါထီၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီတဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်လၢတၢ်မၤစၢၤတၢ်ဒီသဒၢအအါကတၢၢ်လၢပှၤနီၣ်ဂံၢ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်န့ၢ်ဝဲဒၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ဖဲလံာ်တိၤဖျါလၢလာ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.

COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်

ဒ်တၢ်ဘၣ်သမုၣ်တၢ်ဆါအကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်အသိး, ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢကသုးကျဲၤဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအဒိးသန့ၤထီၣ်သးဖဲကသံၣ်အိၣ်ပာ်ဝဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတအိၣ်ဒီး FDA တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤခဲလၢာ်ဒီး FDA အတၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အရ့ဒိၣ်ဖဲတၢ်ဒီသဒၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဖီခိၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်-

• ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်, တၢ်ဟံးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၢ်ဝဲတဘျုးနွံဖဲတၢ်ဆဲးဝံၤဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံလၢအလ့ၤတုၤလ့ၤတီၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
• ပှၤလၢအဆဲးကသံၣ်လၢပှဲၤထီၣ်ဘးတဖၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကအိၣ်ဒံးဒီးဘဲရၢး(စ)အဃၢ်ဖဲအဘၣ်သဂၢၢ်တၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံ, ဖဲအတၢ်ဆါပနီၣ်မ့ၢ်တအိၣ်ဖျါထီၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. 
• ကတီၢ်အံၤတၢ်တသ့ၣ်ညါဒံးဝဲဒၣ်တၢ်ဒီသဒၢတြီဆၢ COVID-19 အကတီၢ်ဒီးတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိဝဲဒၣ်အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤအဃိ, နကြၢးလူၤပိာ်မၤထွဲဝဲဒၣ် ကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ပူၤဖျဲးအတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ် လၢတၢ်ဒီသဒၢစၢၤနနီၢ်ကစၢ်ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢခံကတၢၢ်အဂ့ၢ်, နုာ်လီၤကွၢ်ဖဲ CDC အပူၤတက့ၢ်.

ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်အတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ်မ့ၢ်မူဒါအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်, ဒီးပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်လၢအပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်လီၤ. ကယဲၢ်မ့ၢ် FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA- တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီးလ့ၤတုၤလ့ၤတီၤဝဲလၢအဒီသဒၢဝဲဒၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီးတၢ်သံတၢ်ပှၢ်, လၢ COVID-19 အဃိ, ဒ် CDC ပာ်ဖျါဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢအမၤကယီလီၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆါသံသတြိာ်အတၢ်မၤသးန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်အမဲရံကၤကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤကျိၤကျဲကရၢမၤလီၤတံၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်မၤကသံၣ်ဒီသဒၢအကျိၤအကျဲခဲလၢာ်လဲၢ်လဲၢ်ဃဲာ်ဃဲာ်လၢတၢ်သမံထံပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤတၢ်ပူၤဖျဲးအတီၤပတီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤ FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတ ဖၣ်လဲၤခီဖျိဝဲဒၣ်တၢ်မၤကျိၤကျဲတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤစူးကါတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ်, FDA ဆဲးမၤဒံးဝဲဒၣ်တၢ်သမံထံကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်ဖဲလၢ FDA ကွၢ်ထံဆိမိၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢကဘၣ်မ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတုၤလီၤတီၤလီၤဝဲဖဲတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 တၢ်ဆါအဃိန့ၣ်လီၤ. FDA သမံထံကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့, ဒ်တၢ်ဆှၢထီၣ်ဝဲဖဲ Biologics License Application (BLA) (တၢ်ပတံထီၣ်တၢ်မူတၢ်မဲလံာ်အုၣ်သး) အပူၤ န့ၣ်လီၤ. 

CDC ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤတၢ်မၤအါထီၣ်ဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ပူၤဖျဲးအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ. 

ဒ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်, ဒီး CDC အတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, ပှၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တနီၤနီၤအဂ့ၢ် ဒီး FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အါတက့ၢ်ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲစုဆါန့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်အဂၤတနီၤနီၤတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်တၢ်ဘၣ်သမုၣ်အသိးဒီးမၤဘၣ်ဒိပှၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢတၢ်မၤတနံၤဘၣ်တနံၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ကိညၢ်က့ၤဝဲဖဲစှၤကိာ်သီအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်မ့ၢ်မၤကီမၤခဲအီၤ မ့တမ့ၢ် တကိညၢ်ထီၣ်က့ၤဘၣ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဆူပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဆဲးဒီသဒၢအအိၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီး CDC ဖဲ 1-800-822-7967, မ့ၢ်လၢ CDC ဒီး FDA ဆဲးသမံထံကွၢ်ထွဲဝဲဒၣ် FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA- တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်အတၢ်ပူၤဖျဲးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်သိးကရၢဖိတဖၣ်စူးကါဝဲဒၣ် CDC အ v-safe လီတဲစိအ appသ့ဝဲ, လၢအကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢအတၢ်သမံထံကွၢ်ထွဲဝဲဒၣ်ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်ဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအတၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. 

FDA သမံထံကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်မၤကျိၤကျဲတဖၣ်လၢတၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤအဂီၢ်လၢတၢ်မၤလၢပှဲၤထီၣ်ဘးဝဲဒၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတချုးဒံးဖဲတၢ်ဟ့ၣ်လီၤ Emergency Use Authorization (EUA) (ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤစူးကါတၢ်) လၢကမျၢၢ်ထီရီၤအဂီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢ FDA ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်စူးကါအဂီၢ်အခါ, Advisory Committee of Immunization Practices (ACIP) (တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်ကမံးတံာ်) ကထံၣ်လိာ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်မၤတၢ်သမံသမိး EUA အခါ, FDA ကကျဲၤဘၣ်ဂီၢ်တၢ်တ့ထုးထီၣ်ပနံာ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီးအတၢ်န့ၢ်ဘျုးလၢအကဲထီၣ်သးသ့အဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအအိၣ်ပာ်ဖဲကတီၢ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤဝဲဒၣ်ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဂ့ၢ်ဂီၢ်အူကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့အဆၢကတီၢ်, FDA ကဆဲးသမံထံကွၢ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ပူၤဖျဲးဒီးအတၢ်လ့ၤတုၤလ့ၤတီၤအဂ့ၢ်ဆူညါကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤအါထီၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်လၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်စူးကါအဂီၢ်ခီဖျိ FDA အသိး, ACIP ကရဲၣ်ကျဲၤမၤဝဲဒၣ်ကမျၢၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ချ့သဒံးလၢတၢ်သမံထံကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအအိၣ်ပာ်တဖၣ်ဘၣ်ဃးဒီးကသံၣ်ဒီသဒၢတခါစုာ်စုာ်အဂ့ၢ်ဒီးမၤတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်လၢအတၢ်စူးကါဖဲကီၢ်အမဲရံကၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. မၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ဘၣ်ဃး CDC မၤဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

FDA အတၢ်တူၢ်လိာ်ကွၢ်ထံဆိမိၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢမ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတုၤလီၤတီၤလီၤဝဲဖဲတၢ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. FDA သမံထံကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့, ဒ်တၢ်ဆှၢထီၣ်ဝဲဖဲ Biologics License Application (BLA) (တၢ်ပတံထီၣ်တၢ်မူတၢ်မဲလံာ်အုၣ်သး) အပူၤ န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) (တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်ကမံးတံာ်) ဒီး CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲဒၣ် FDA-တၢ်တူၢ်လိာ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ကစူးကါဝဲဖဲပှၤသးနံၣ် 16 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

The COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအိၣ်ဃုာ်ဒီး FDA တၢ်တူၢ်လိာ်မ့ၢ်ဝဲ Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ, လၢတၢ်ကသ့ၣ်ဝဲဒ်အမ့ၢ် Comirnaty (ကသံၣ်ဒီသဒၢ) အသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်တူၢ်လိာ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဒ်အမ့ၢ်တၢ်စူးကါဝဲလၢတၢ်ဒီသဒၢ COVID-19 ဖဲပှၤသးနံၣ် 16 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်အသိးအကျါ, ဒီးတၢ်ဆဲးဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဝဲလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်စူးကါအဂီၢ်လၢတၢ်ဒီသဒၢ COVID-19 ဖဲပှၤသးနံၣ် 12 နံၣ်တုၤ 15 နံၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးအနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤအတၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤ, ဒ်တၢ်ပာ်ဖျါဝဲဖဲ CDCအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ကတီၢ်အံၤ FDA-ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA- တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်တၢ်တဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲလၢပှၤလၢအိၣ်ဒီးအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤသးနံၣ်လၢအလီၤဆီလိာ်သးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤလၢတၢ်ကစူးကါဝဲလၢပှၤသးနံၣ်ဒ်လာ်အံၤအဂီၢ်-

• တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Pfizer-BioNTech ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပှၤသးနံၣ်ဃုလါဆူဖီလာ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
• တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Moderna ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢဖိသၣ်သးနံၣ်ဃုလါဆူဖီလာ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
• တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲး Novavax စူးကါသးလၢပှၤသးနံၣ်စၢ်န့ၢ် 18
• တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Johnson & Johnson's Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပှၤသးနံၣ် 18 နံၣ်ဆူဖီလာ်ဒီးတၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဝဲဒၣ်ကသံၣ်ခံဘျီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် FDA အတၢ်ပာ်ဖျါတခါဘၣ်တခါအသိး, ပိာ်မုၣ်လၢအသးစၢ်န့ၢ်ဒံး 50 နံၣ်ကဘၣ်ပလီၢ်အသးလၢသွံၣ်ကိၣ်လိၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢတညီနုၢ်မၤသးဃုာ်ဒီးသွံၣ်ကဘျံးစှၤလီၤဖဲအဆဲး Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်, ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ် Comirnaty ဒီး Spikevax, အိၣ်ပာ်ဝဲလၢတၢ်တထံၣ်န့ၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဂ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤဆီအဂၤတဖၣ်လၢအတမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဂ့ၤဝဲလၢတၢ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်-

• ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်မ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး COVID-19 တၢ်ဆါဖဲကတီၢ်အံၤန့ၣ်, ကွၢ်ဘၣ် CDC တၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ် လၢတၢ်မၤန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်
• ပှၤတဂၤဂၤမ့ၢ်အိၣ်ဒီး monoclonal antibodies (တၢ်ကူစါယါဘျါနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါ) မ့တမ့ၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကိညၢ်ထီၣ်က့ၤလၢသွံၣ်ထံဆှံတၢ်ဆါ, CDC ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်တကြၢးမၤကဲထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအစှၤကတၢၢ် 90 သီ

ကရၢဖိတဖၣ်ကြၢးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတဖၣ်လၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

ဒ် CDC အတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, ပှၤလၢအအိၣ်တ့ၢ်လံဒီးအသွံၣ်တဖိးလိာ်ဒီးကသံၣ်ဒီသဒၢ မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်လၢတၢ်ဆဲးန့ၢ်အီၤ, အဝဲသ့ၣ်ကြၢးသံကွၢ်အကသံၣ်သရၣ်လၢမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကြၢးတကြၢးဆဲးဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်နးနးကလဲာ်မ့ၢ်တၢ်တခါလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါဖဲတၢ်ဆါဟံၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ကသီတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် EpiPen (epinephrine) န့ၣ်လီၤ. ဒ် CDC အတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, ဖျါလီၤဂာ်လၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဒိဘၣ်နးနးကလဲာ်လၢ FDA-ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဝဲန့ၣ်ကဲထီၣ်သးစှၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.   

CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲဒၣ်ပှၤလၢအိၣ်ဒီးအသွံၣ်တဖိးလိာ်ဒီးတၢ်အကတီၢ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် သွံၣ်တဖိးလိာ်ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢတၢ်ဘုၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်ကသီလၢတၢ်အီဝဲတဖၣ်, တၢ်ဆဲးန့ၢ်အီၤကသံၣ်ဒီသဒၢသ့ဒံးဝဲန့ၣ်လီၤ. ကရၢဖိတဖၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတဖၣ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်သမံထံကွၢ်ဝဲဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ.

လၢကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဂီၢ်, ဖးဘၣ် FDA အပှၤဆူးပှၤဆါတၢ်ဂ့ၢ်နီၢ်နီၢ်အလံာ်က့တဖၣ်- Pfizer-BioNTech, Moderna, Novavax ဒီးJohnson & Johnson’s Janssenန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၣ်နီၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးကွၢ်ဝဲဒၣ် FDA အပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အတၢ်ဂ့ၢ်နီၢ်နီၢ်အလံာ်က့တဖၣ်သ့ဝဲလၢအအိၣ်ပာ်ဝဲလၢ Pfizer-BioNTech, Moderna, Novavax ဒီး Janssen- ဒီးတၢ်တ့ၢ်နုာ်မၤပှဲၤတၢ်အဘိၣ်တဖၣ်လၢ Comirnaty ဒီး Spikevax အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်တဟံးန့ၢ်မူဒါ

တၢ်နဲၣ်ကျဲကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်လၢလာ်ဟဲခီဖျိပနံာ်လၢအထုးထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤ FDA-ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလၢပှၤကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤဆီအဂၤတဖၣ်လၢပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤ, သးနံၣ်လီၤဆီလိာ်သး, ဒီးပှၤလၢအဘၣ်ကူစါယါဘျါသးဒ်အမ့ၢ် monoclonal antibody (တၢ်ကူစါယါဘျါနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါ) မ့တမ့ၢ် တၢ်ကိညၢ်ထီၣ်က့ၤလၢသွံၣ်ထံဆှံတၢ်ဆါ န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်ဘၣ်ဃး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်န့ၣ်, တဲသကိးဒီးနပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့ မ့တမ့ၢ် နုာ်လီၤကွၢ် CDC အတၢ်သံကွၢ်သံဒိးလၢတၢ်သံကွၢ်ညီနုၢ်ခဲအံၤခဲအံၤဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. 

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကျၢၢ်တံၢ်ဒီးကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်ကဘျံးပၤတဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါဘၣ်ဃးတၢ်န့ၢ်ဘျုးထီရီၤလၢပဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤဝဲဆူကရၢဖိခဲလၢာ်အအိၣ်ဖဲကီၢ်စဲၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီးဖဲၣ်ဒရၢၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်အတၢ်လိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၢ်ဘျုးအါထီၣ်တဖၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကအိၣ်ဝဲဖဲကီၢ်စဲၣ်တနီၤနီၤအပူၤဒီးဖဲတၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤနီၤအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. ပဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လၢတၢ်ကစူးကါဝဲဖဲပတၢ်ဖိတၢ်လံၤတနီၤနီၤအဂီၢ်ဖဲဆၢကတီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကျၢၢ်တံၢ်ဒီးကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်, ဆဲးကျိးဘၣ်နစရီအခၢၣ်စး မ့တမ့ၢ် ကိးဘၣ်လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်ဖဲန UnitedHealthcare ခးက့အလိၤတက့ၢ်.

FDA ကီၣ်ကးကရၢကမံးတံာ်တဂၤ ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအဘၣ်သးဝဲဒၣ် FDA တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ကစူးကါဝဲလၢဖိသၣ်သးနံၣ် 5 - 11 နံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDC ပာ်ဖျါဝဲအသိး, the FDA-အတၢ်တူၢ်လိာ် Pfizer-BioNTech Comirnaty COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်ဒီးတၢ်ကျဲၤပာ်လီၤအကျိၤကျဲတမံၤဃီဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်စူးကါလဲလိာ်အီၤယၢ်ခီယၢ်ခီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ် Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခံဘျီအဂီၢ်ဒီးမ့ၢ်ဝဲတၢ်ကျဲၤပာ်လီၤအကျိၤကျဲတမံၤဃီဒ်တၢ်မၤအါထီၣ်သၢဘျီတဘျီဒီး booster အဘျီအသိးန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢကသံၣ်အတၢ်ကျဲၣ်ကျီဃုာ်သးတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တမံၤဃီလၢပှၤသးနံၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်, ပှၤလၢအသးနံၣ်အိၣ် 12 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ကသံၣ်အဘျီအါထီၣ်န့ၢ်ဒံးဖိသၣ်သးနံၣ် 6 လါတုၤလၢ 11 နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် Moderna Spikevax COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်ဒီးတၢ်ကျဲၤပာ်လီၤအကျိၤကျဲတမံၤဃီဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်စူးကါလဲလိာ်အီၤယၢ်ခီယၢ်ခီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ် Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခံဘျီအဂီၢ်ဒီးမ့ၢ်ဝဲတၢ်ကျဲၤပာ်လီၤအကျိၤကျဲတမံၤဃီဒ်တၢ်မၤအါထီၣ်သၢဘျီတဘျီအသိးန့ၣ်လီၤ. Moderna COVID-19 အ booster အဘျီမ့ၢ်ဝဲတၢ်ကျဲၤပာ်လီၤအကျိၤကျဲအစူၣ်တဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိမ့ၢ်ဝဲတၢတဝာ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢခီဖျိ CDC ဒီး American College of Obstetricians and Gynecologists (အမဲရံကၤခီလ့ၣ်အကသံၣ်သရၣ်ကွၢ်ထွဲပှၤမိၢ်ဒၢဒီးတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ပီညါဒီးတၢ်ကူစါဘၣ်ဃးပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတၢ်ဆါပီညါတဖၣ်) လၢပှၤသးနံၣ် 12 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤပၣ်ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးဟုးသး, ဒုးအီဖိနုၢ်, ကျဲးစၢးအိၣ်ဒီးဟုးသးဖဲကတီၢ်အံၤ မ့တမ့ၢ် ကအိၣ်ဒီးဟုးသးခါဆူညါသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအိၣ်ဒီးဟုးသးဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးဟုးသးဖဲကတီၢ်အံၤအါတက့ၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 တၢ်ဆါအဃိဖဲလၢတၢ်ထိၣ်သတြီၤကွၢ်ဝဲဒီးပှၤလၢတအိၣ်ဒီးဟုးသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီသဒၢစၢၤနၤလၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်ခီဖျိ COVID-19 အဃိသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတဖၣ်, တဲသကိးဒီးနပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့ဘၣ်ဃးဒီး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဲဘျုးလၢနဂီၢ်သ့ဝဲ

တၢ်မ့ၢ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤဝဲဒၣ် mammography (တၢ်ဒိကွၢ်သးနါပှၢ်ဒီးစဲး) ဖဲ 6 နွံအတီၢ်ပူၤဖဲနဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအကတၢၢ်တဖျၢၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤ healthcare မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်ဖဲလၢတၢ်မ့ၢ်ဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤကဒီးအသီတဘျီန့ၣ်လီၤ. 

တအိၣ်ဒီးတၢ်အုၣ်သးနီတမံၤလၢကသံၣ်ဒီသဒၢမၤဘၣ်ဒိဝဲဒၣ်ပိာ်ခွါ မ့တမ့ၢ် ပိာ်မုၣ်အတၢ်ချံဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မ့ၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲတၢ်အိၣ်ဒီးဟုးသးအခါန့ၣ်, ကသံၣ်ဒီသဒၢကဒုးအိၣ်ထီၣ်စၢၤမိၢ်အတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတဖၣ်လၢအဒီသဒၢစၢၤမိၢ်ဒီးဖိခံဂၤလိာ်လၢတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCအတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, တၢ်ကြၢးဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဆူပှၤကိးဂၤဒဲးအအိၣ်မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တ့ၢ်လံဝဲဒၣ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်န့ၣ်လီၤ. တလိၣ်ကရၢဖိတဖၣ်မၤကွၢ်နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါပနီၣ်တချုးဒံးဖဲ မ့တမ့ၢ် ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံလၢတၢ်မၤလိနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢမၤတၢ်တမၤတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်ကဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်တုၤလီၤလၢအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဘျါက့ၤဝံၤအလီၢ်ခံဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်တုၤထီၣ်ဘးဝဲဒၣ် တၢ်အနီၣ်ထိၣ် လၢတၢ်ဆိကတီၢ်တၢ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်သးဒီးပှၤဂၤဝံၤအခါန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, ကတီၢ်အံၤတၢ်အုၣ်သးဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ကဒါက့ၤတၢ်ဆါဃၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် COVID-19 တၢ်ဆါမ့ၢ်ဝဲတၢ်တညီနုၢ်မၤအသးဖဲ 90 နံၤသီတဖၣ်ဖဲတၢ်စးထီၣ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်အခီၣ်ထံးဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်ဖဲကတီၢ်အံၤကမၤစဲၤခံလီၤဝဲဒၣ်အတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအကတီၢ်တုၤလီၤလၢ 90 သီအဝဲန့ၣ်ကတၢၢ်တစုန့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCအတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, တၢ်မ့ၢ်ကူစါယါဘျါနၤလၢ COVID-19 တၢ်ဆါအဂီၢ်ဒီး monoclonal antibodies (တၢ်ကူစါယါဘျါနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါ) မ့တမ့ၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကိညၢ်ထီၣ်က့ၤလၢသွံၣ်ထံဆှံတၢ်ဆါ, နကဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲဒၣ် 90 သီတချုးဒံးဖဲနဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခါန့ၣ်လီၤ. တဲသကိးဒီးနကသံၣ်သရၣ်ဖဲလၢနမ့ၢ်တလီၤတံၢ်လၢနဒိးန့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါနၤမနုၤလဲၣ်အဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသံကွၢ်အါထီၣ်တၢ်သံကွၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်တက့ၢ်.

နၤ မ့တမ့ၢ် နဖိမ့ၢ်အိၣ်ဒီး multisystem inflammatory syndrome (တၢ်ညိးထီၣ်တၢ်ဆါအပနီၣ်အကလုာ်ကလုာ်) အဂ့ၢ်အကျိၤဖဲပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ မ့တမ့ၢ် ဖိသၣ်အပူၤန့ၣ်, CDC ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကဘၣ်ပာ်ပနီၣ်မၤစဲၤခံလီၤနတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအကတီၢ်တုၤလီၤလၢနၤ မ့တမ့ၢ် နဖိကိညၢ်ထီၣ်က့ၤလၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီးလၢ 90 သီအဂီၢ်ဖဲတၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါ MIS-A မ့တမ့ၢ် MIS-C ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. မၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအတၢ်ပာ်ပနီၣ်တဖၣ် ပှၤလၢအိၣ်ဒီး MIS-C မ့တမ့ၢ် MIS-A အကလုာ်ကလုာ်အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDC ပာ်ဖျါဝဲအသိး, ပှၤသ့ပှၤဘၣ်တဖၣ်ဆဲးဃုသ့ၣ်ညါမၤလိဝဲဒၣ်ဘဲရၢး(စ)တၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်အဂ့ၢ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါဃၢ်တဖၣ်ဆီတလဲအသးတပယူာ်ဃီခီဖျိတၢ်ပျိာ်လဲကွံာ်အက့ၢ်အဂီၤ, ဒီးတၢ်တယာ်လၢတၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီအသီတဖၣ်ကဲထီၣ်သးလၢအကတီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အိၣ်ဒီး တၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီတဘျုးခါ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် COVID-19 တၢ်ဆါဖဲကီၢ်အမဲရံကၤတဖၣ်အပူၤ, ဒီးတၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီတဖၣ်အံၤဖျါလီၤဂာ်လၢ အရၤလီၤသးအါထီၣ်ညီကဒၣ် န့ၢ်ဒံးတၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. COVID-19 အတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အါထီၣ်အဖီခိၣ်မၤအါထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်တုၤဒၣ်လဲာ်လၢတၢ်သံတၢ်ပှၢ်အါထီၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.  

FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်ဒီသဒၢစၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆါဃၢ်အတၢ်ရၤလီၤသး, လၢအကမၤစှၤလီၤကဒါက့ၤခွဲးယာ်လၢတၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီအတၢ်အါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ်ဒီးအတၢ်ရၤလီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်တြီဆၢစၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီတဖၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆဲးသမံသမိးကွၢ်ဝဲဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤအါထီၣ်တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ်အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ဒီသဒၢစၢၤနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်, လူၤပိာ်မၤထွဲကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ပူၤဖျဲးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်- ဖျီၣ်ဃာ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်တဖၣ်, နိၢ်ခိတၢ်အိၣ်စီၤစုၤယံၤလိာ်သး, သ့ကဆှီစုထီဘိဒီးအိၣ်လီၤဖျီၣ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်လီၤဆီဒီးပှၤအဂၤဖဲနဆူးဆါအခါတက့ၢ်. မၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်, နုာ်လီၤကွၢ် CDC ပှာ်ယဲၤသန့တက့ၢ်.

American Academy of Pediatricians (အမဲရံကၤဖိဒံဖိသၣ်ကသံၣ်သရၣ်အတၢ်မၤလိမၤဒိး) ဒီး American Medical Association (အမဲရံကၤကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါကရၢ) ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲဒၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်တဖၣ်ဒ်အမ့ၢ်စဲအ့ၣ်ပိးလီအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလၢအဒီသဒၢစၢၤဒီးပၢဆှၢဝဲဒၣ် COVID-19 အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်တြီဃာ်စၢၤနတၢ်ကသါအထံလီၤစီၤဆံးကိာ်ဖိလၢအဖျိးလီၤတဲာ်, ဒီးဖဲတြီဆၢစၢၤပှၤအဂၤတဖၣ်အတၢ်ကသါအထံလီၤစီၤဆံးကိာ်ဖိလၢအဖျိးထီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးအကံၢ်စီလၢအမၤကယီလီၤစၢၤ COVID-19 အတၢ်ရၤလီၤတၢ်ဆါဃၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

မၤလီၤတံၢ်လၢနနီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်မၤတၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တသ့ဖဲအသ့, ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး-

• ကျၢၢ်ဘၢတံၢ်ဃာ်နနါဒ့ဒီးနကိာ်ပူၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်
  
• မၤတံၢ်ဃာ်ဖဲနဘိးပၤလိၤဃံးဃီၣ်ဒီၣ်လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဟိတဖၣ်
• မၤတံၢ်ဃာ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်အထးဖဲနနါဒ့လိၤဒ်သိးနကလံၤအသုတစှံၢ်ဖျိးထီၣ်ဖဲနီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်ဖီခိၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်သ့ဝဲလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ပနီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်အဆၢကတီၢ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘၣ်သမုၣ်အကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ်တၢ်ဘၣ်သမုၣ်အကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဘျီဃီဖဲတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်မၤကွၢ်သးအခါသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. CDC စံးဝဲလၢတၢ်ဆဲးတၢ်ဘၣ်သမုၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဒ်ညီနုၢ်အသိးမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ဝဲလၢတၢ်မၤစၢၤဒီသဒၢကွၢ်ထွဲစၢၤဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်, ပှၤလိၣ်ဘိထီၣ်သီဒီးပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ် (ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးဟုးသးတဖၣ်) လၢအတကြၢးဆဲးစဲၤခံဝဲဒၣ်ခီဖျိလၢ COVID-19 တၢ်ဆါသတြိာ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

လီၢ်ကဝီၤကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့အကရၢခၢၣ်စးတဖၣ်ကွၢ်ထံဆိမိၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်အိၣ်လီၤဆီလိာ်သးဒီးပှၤဂၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်စူးကါတၢ်အိၣ်လီၤဆီလိာ်သးဒီးပှၤဂၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ပာ်အိၣ်လီၤဆီပှၤတဂၤဂၤလၢအဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး COVID-19 တၢ်ဆါလၢအယံၤကွံာ်ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဘၣ်သဂၢၢ် ဒ်အမ့ၢ် 15 တၢ်အိၣ်ဘူးလိာ်သးဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢအမၤကွၢ်သးအစၢဖျါလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါဃၢ် မ့တမ့ၢ် အတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်စီၤစုၤဝဲဒၣ်တခီၣ်ယီၢ် 6 လၢအယံာ်ဖဲအမံးနံး မ့တမ့ၢ် အါန့ၢ်အန့ၣ်ဖဲအဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးအီၤ 2 သီအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တလဲၤဆူကမျၢၢ်ကျါ မ့တမ့ၢ် အိၣ်လၢဟံၣ်, တၢ်အိၣ်လီၤဆီလိာ်သးဒီးပှၤဂၤဒီသဒၢဝဲဒၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအတၢ်ရၤလီၤသးတဖၣ်တချုးဒံးဖဲပှၤတဂၤဂၤသ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါဃၢ်ဝဲန့ၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.

CDC ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် 2 ပှၤအကရူၢ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ အတဘၣ် အိၣ်လီၤဆီလိာ်သးဒီးပှၤဂၤဖဲလၢအဘၣ်သဂၢၢ်ဝဲဒၣ်-

• နအိၣ်ဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်ချုးဆၢချုးကတီၢ် လၢန COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
• နသမံထံပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ COVID-19 အဂ့ၢ်ဖဲအပူၤကွံာ် 90 သီ (အခီပညီနမၤကွၢ်သးအစၢဖျါလၢနအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါဃၢ်လၢနစူးကါဝဲဒၣ်တၢ်မၤကွၢ်တၢ်ဆါအဂ့ၢ်)

မၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ဖဲ CDC ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤတက့ၢ်. 

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်စူးကါဝဲဒၣ်တၢ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်လၢတၢ်ပာ်လီၤဆီဝဲဒၣ်ပှၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်ဒီးပှၤလၢအတဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဘၣ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်တဂၤဂၤကဘၣ်အိၣ်လၢဟံၣ်တုၤလီၤလၢအပူၤဖျဲးလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လၢအတၢ်ဟးအိၣ်လၢပှၤအါဂၤအကျါသ့တစုန့ၣ်လီၤ. ဖဲဟံၣ်, ပှၤတဂၤဂၤလၢအဆူးဆါ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်ကြၢးအိၣ်လီၤဆီလိာ်သးဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်, အိၣ်ဖဲတၢ်လီၢ်လီၤဆီ “sick room” (တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဒၢး) ဒီးစူးကါလီၤဆီတၢ်ဟးလီၢ်ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်ဒီးပှၤဂၤအဆၢကတီၢ်အယံာ်ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢအတၢ်မၤသးနီၢ်နီၢ်အကလုာ်ကလုာ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ကွၢ်ကဒါက့ၤ CDC အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ် လၢတၢ်မၤကတၢၢ်တၢ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်အဂီၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, ဖဲလၢပှၤအါဂၤကိညၢ်ထီၣ်က့ၤလၢ COVID-19 တၢ်ဆါဖဲစှၤကိာ်နွံအတီၢ်ပူၤ, ပှၤတနီၤနီၤလဲၤခီဖျိဝဲဒၣ် COVID-19 အတၢ်မၤသးဝံၤအလီၢ်ခံတနီၤနီၤလၢအဆဲးမၤသးဆူညါ 4 နွံ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်အါထီၣ်ဖဲအဘၣ်ဂာ်တၢ်ဆါဃၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ခ့ခါကတီၢ် တၢ်ဃုမၤလိသ့ၣ်ညါ အါမံၤ ပာ်ဖျါ၀ဲ လၢပှၤဆါ 27-33% အဘၢၣ်စၢၤလၢဘၣ်ဂာ် COVID-19 ဒီးတဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ် စးထီၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်အိၣ်ယံာ်ထၢတနီၤနီၤ လၢအသးနံၣ်ထီရီၤတနံၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ မ့တမ့ၢ် အတၢ်ဘၣ်ဂာ်အဒိၣ်ိဒၣ်ကလဲာ်ပတီၢ် န့ၣ်လီၤႋ တၢ်မ့ၢ်တသ့ၣ်ညါဒံးဝဲဒၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒၣ်လဲာ်, CDC ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “long-haul” အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်မူဖဲကျဲတဘျုးဘိအပူၤသ့ဝဲ, ရဲၣ်လီၤသးစးထီၣ်လၢတၢ်ကသါကီခဲ, တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤ, တၢ်ကမဲာ်ဆါ မ့တမ့ၢ် သးအတၢ်ပလၢၢ်ဆီတလဲတုၤလၢအနးဒိၣ်ထီၣ်ဒ်အမ့ၢ်နီၢ်ခိဒွဲပူၤတဘျုးကလုာ်ဟးဂီၤ မ့တမ့ၢ် နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢလၢအဒုးကဲထီၣ်နီၢ်ခိတၢ်ကီတၢ်ခဲအတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. FDA-ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်မၤအမူဒါအရ့ဒိၣ်တဖၣ်ဖဲတၢ်ဒီသဒၢဝဲဒၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်လၢအကဲထီၣ်သးခီဖျိ COVID-19 အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃး “long haul” COVID-19 အဂ့ၢ်အိၣ်ဖျါဝဲဖဲ CDC ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤန့ၣ်လီၤ.

FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်ပာ်ဝဲဒၣ်လဲၢ်လဲၢ်ဃဲာ်ဃဲာ်ဖဲတၢ်ဆါကစဲးကစီးကသံၣ်ကျးတဖၣ်အလီၢ်, ကသံၣ်သရၣ်အဝဲၤဒၢးတဖၣ်, တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီးဖဲၣ်ဒရၢၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီးဆူၣ်ချ့အလီၢ်ခၢၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါကစဲးကစီးကသံၣ်ကျးလၢအဒိၣ်တဖၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်ပှၤဆါအတၢ်လဲၤနုာ်လီၤလၢအနီၢ်ကစၢ်, ဒီးတလိၣ်တၢ်မၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဖးဒိၣ်အမူးလၢတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီဆူညါအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဃုကွၢ်တၢ်မၤစၢၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ဂံၢ်ထံးတဖၣ်ဖဲနလီၢ်ကဝီၤပူၤ

ဒ် CDCအတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအသးနံၣ်တနံၣ်လၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအတၢ်အိၣ်သးတနီၤနီၤအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါဝဲလၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါနးနးကလဲာ်အဂီၢ်ခီဖျိဘဲရၢး(စ)လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် COVID-19 တၢ်ဆါအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါနးနးကလဲာ်လၢအကဲထီၣ်သးခီဖျိ COVID-19 တၢ်ဆါအခီပညီမ့ၢ်ဝဲဒ်တၢ်ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်, တၢ်ဘၣ်အိၣ်ဖဲ ICU အပူၤ, တၢ်ဂိာ်နုာ်လီၤပီၤလၢတၢ်မၤစၢၤတၢ်ကသါ မ့တမ့ၢ် စဲးလၢအဒုးကသါစၢၤတၢ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်သံတၢ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ. UnitedHealthcare ကျဲးစၢးမၤစၢၤဝဲဒၣ်ပကရၢဖိတဖၣ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါမးအဂီၢ်လၢတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

UnitedHealthcare ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဖဲကျဲသၢဘိ- 

1) တၢ်ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ခီဖျိလီပရၢ မ့တမ့ၢ် လီတဲစိ, ဃုာ်ဒီး Vaccine Resource Locator (နီၣ်ဒုးနဲၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအလီၢ်) လၢတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်စၢၤဝဲဒၣ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်, 

2) တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်ခီဖျိတၢ်သုးကျဲၤအဝဲသ့ၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ, မ့တမ့ၢ်

 3) တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဒီးတၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤခီဖျိတၢ်မၤစၢၤတၢ်တဲန့ၢ်ခဲးတၢ်လၢပပှၤပှ့ၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, UnitedHealthcare ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ, မၤစၢၤကရၢဖိလၢတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢခီဖျိပ Vaccine Resource Locator ဒီးဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤဝံစိာ်တီဆှၢတၢ်မၤစၢၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဝၢတၢ်အိၣ်ယၢၤတဖၣ်, ဒ်အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝံစိာ်တီဆှၢတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်ကလီၤဆီလိာ်သးဖဲ UnitedHealthcare တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ကရၢဖိတဖၣ်လၢအကတဲသကိးတၢ်ဒီးအပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 အဂီၢ်သ့အခါဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

UnitedHealthcare အိၣ်ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလီၤလီၤဆီဆီလၢအကထုးထီၣ်စၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်နုာ်လီၤမၤန့ၢ်ခွဲးယာ်ထဲသိးတုၤသိးဖဲပကရၢဖိဒီးပပှၤတဝၢတဖၣ်အသိးအကျါန့ၣ်လီၤ.

• လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်, ပဆီၣ်သခူထီၣ်တၢ်အကျိၤအကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢတၢ်ပညိၣ်ဃီၤဖဲတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ, တၢ်ဆှၢဃီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအဘၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤဆှၢတၢ်ကစီၣ်လၢအဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
• လၢတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်နုာ်လီၤမၤန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢထဲသိးတုၤသိးအဂီၢ်, တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒီးတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်မၤစၢၤပှၤလၢပကနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်ပထံဖိကီၢ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးနဲၣ်ကျဲစၢၤပကရၢဖိလၢအတၢ်မၤသကိးဖဲတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်ဃီၤတၢ်ဖဲပှၤဘၣ်ထွဲမၤသကိးတၢ်လၢအဘၣ်တဖၣ်ဒီးတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢတၢ်မၤသကိးအဂီၢ်, ဒ်န့ၣ်သိးဝံစိာ်တီဆှၢဒီးတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲပှၤလၢတၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤညီတဖၣ်အသိးအကျါန့ၣ်လီၤ.
• UnitedHealthcare ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးတၢ်ပညိၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဖဲတၢ်မၤစၢၤဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲပှၤလၢတၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤညီဒီးပှၤတအိၣ်ဒီးခွဲးယာ်တဖၣ်အဖီခိၣ်ခီဖျိပ STOP CO”VID-19 (တၢ်ဆိကတီၢ် CO”VID-19)တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤအစဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်အ Vaccine Community Connectors (နီၣ်ဒုးဘျးစဲပှၤတဝဲဒီးကသံၣ်ဒီသဒၢ) တၢ်မၤကွၢ်ဆိတၢ်အခီၣ်ထံးတမံၤမံၤန့ၣ်လီၤ.
• ဆူၣ်ချ့အတၢ်ထဲသိးတုၤသိးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အခၢၣ်သးလၢပမၤဝဲဒၣ်ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်လဲၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပတၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျၢဒီးတၢ်ဆှၢခီဃီၤတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်ဖဲတၢ်နုာ်လီၤမၤန့ၢ်ဒ့ၢ်ကၠံၣ်တၢၣ်ခွဲးယာ်, ဆူၣ်ချ့တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ဆဲးကျိးလိာ်သးလၢကျိာ်တဘျုးကလုာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအဟံးမူဒါဖဲပပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ကရၢကရိအပူၤ, တၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤစ့ဆီၣ်ထွဲဆူလီၢ်ကဝီၤပှၤတဝၢတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်လၢတၢ်နုာ်လီၤမၤစၢၤဆူၣ်ချ့တၢ်မၤစၢၤဖဲပှၤလၢတၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤညီကတၢၢ်တဖၣ်အသိးအကျါဒီးပှၤလၢတအိၣ်ဒီးခွဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
   

UnitedHealthcare ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢကရၢဖိတဖၣ်ကဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးကတၢၢ်တဘျီလၢအအိၣ်ဝဲလၢအဂီၢ်ခီဖျိပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၣ်နီၢ်လၢအကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအသိးန့ၣ်လီၤ.

ပဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးကရၢဖိလၢအကဒုးသ့ၣ်ညါအကသံၣ်သရၣ်ဘၣ်ဃးအတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကရၢဖိအ UnitedHealthcare ဒ့ၢ်ကၠံၣ်တၢၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါကမ့ၢ်ကျဲတဘိလၢကရၢဖိကဃုထၢဝဲလၢအကနီၤဟ့ၣ်လီၤအကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ဒီးအကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. UnitedHealthcare ဒ့ၢ်ကၠံၣ်တၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတအိၣ်ဝဲလၢကရၢဖိခဲလၢာ်အဂီၢ်ဒံးဘၣ်, မ့ၢ်လၢပမၤသကိးဒီးပဒိၣ်ဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်စၢၤကရၢဖိအ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤလၢပှဲၤဝဲဒၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.   

ဒ်တၢ်ဘၣ်သမုၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအသိး, ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢကသုးကျဲၤဝဲဒၣ် COVID-19 လၢအဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢအတၢ်အိၣ်ပာ်ဝဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တအိၣ်ဒီး FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢခဲလၢာ်ဖဲအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကရၢဖိတဖၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတဖၣ်န့ၣ်, ပဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢအကတဲသကိးဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ.

လဲၤစိာ်န UnitedHealthcare ကရၢဖိ ID ခးက့, ဒီးကတဲာ်ကတီၤသးလၢနကပာ်ဖျါထီၣ်နတၢ်ဂီၤ ID, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်နီၣ်သိလ့ၣ်လံာ်အုၣ်သး, လၢတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်နနီၢ်ကစၢ်တၢ်အုၣ်သးအဂီၢ်တက့ၢ်.

တၢ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ကတဲာ်ကတီၤသးလၢတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအဂီၢ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤသ့ဖဲ CDC ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤန့ၣ်လီၤ. 

လၢကရၢဖိအါဂၤအဂီၢ်, UnitedHealthcare ဟ့ၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်အလဲဆူပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်လၢတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, ခီဖျိအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤအလံာ်ခးက့, ကရၢဖိမၤလီၤတံၢ်စၢၤဝဲလၢအအိၣ်ဒီးဒ့ၢ်ကၠံၣ်တၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအအိၣ်ပာ်ဝဲဖဲအ UnitedHealthcare ကရၢဖိစရီဖဲအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကရၢဖိမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်ဖဲအတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအကတီၢ် မ့တမ့ၢ် ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်ဖဲဝဲၤဒၢးဒ်ညီနုၢ်အသိး, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟံးမူဒါလၢတၢ်ဟ့ၣ်သကိးတၢ်အလဲ, တၢ်ထုးစှၤလီၤစ့, တၢ်ဟ့ၣ်သကိးတၢ်အုၣ်ကီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ထၢစ့လၢပှာ်ဘျးစဲအချၢ, ဒ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်တိာ်ကျဲၤအိၣ်ပာ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့တကြၢးထၢနၤစ့လၢတၢ်မၤတၢ်သမံသမိးအတီၤပတီၢ်အဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲဒၣ် 15-30 မံးနံးဖဲအဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

အအံၤမ့ၢ်ဝဲ 3 တၢ်ရ့ဒိၣ်အလီၢ်တဖၣ်လၢ CDC အအိၣ် လၢကရၢဖိလၢအဘၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲလၢအတၢ်ကတဲာ်ကတီၤသးလၢအတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအဂီၢ်-

1. ဟ့ၣ်အါထီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤဆီ. ကရၢဖိတဖၣ်အပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢကသမံထံကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်ဖဲအဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ သွံၣ်တဖိးလိာ်ဒီးကသံၣ်လၢတညီနုၢ်မၤသးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ကရၢဖိတဖၣ်ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤတၢ်ဖဲတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအဖီခိၣ်လၢတၢ်ဟံးန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤဆီတနီၤနီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
2. တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအဆၢကတီၢ်. ကရၢဖိတဖၣ်ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤဆိပာ်အတၢ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီခီဖျိအတၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီတသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်သိးကရၢဖိတဖၣ်ဆဲးလီၤအမံၤလၢတၢ်ဆှၢ text messaging (လံာ်တၢ်ကွဲး) တလၢာ်အပှ့ၤခီဖျိ CDC အ VaxText လၢအကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဃးအတၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢခံဘျီတဘျီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
3. တၢ်ကြၢးပာ်ဃာ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအလံာ်ခးက့တဖၣ်ဖဲအပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကရၢဖိတဖၣ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဆဲးဒီသဒၢအခးက့ဖဲတၢ်မၤတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအကတီၢ်လၢအစံးဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံကသံၣ်ဒီသဒၢ, တၢ်အနံၤအသီဒီးတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကပာ်ဃာ်ဝဲဖဲအပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်အါထီၣ်ကသံၣ်အဘျီန့ၣ်, တၢ်ကမၤသီထီၣ်ဝဲဒၣ်နကသံၣ်ဒီသဒၢခးက့အဂ့ၢ်အကျိၤလၢတၢ်ပာ်ဖျါကဒါက့ၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်အဘျီတဖၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်ဖဲနတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီဆူညါတဘျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ကရၢဖိတဖၣ်လၢအကပာ်ဃာ်ကသံၣ်ဒီသဒၢခးက့ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ခံဘျီလိာ်ဖဲ 3-4 နွံအတီၢ်ပူၤဒ်သိးအကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါတၢ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ခီဖျိပနံာ်ထုးထီၣ်ဘှီထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကြၢးမၤလီၤတံၢ်ဝဲလၢကသံၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ဝဲခံဘျီလိာ်ဟဲခီဖျိပနံာ်လၢအတ့ဘှီထီၣ်တၢ်တတီၤဃီအအိၣ်ဒီးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီဘူးလိာ်သးဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်အဆၢကတီၢ်တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. လူၤပိာ်မၤထွဲကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်ဖဲပနံာ်ထုးထီၣ်ဘှီထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်-

• Pfizer’s Comirnaty COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ: တၢ်လိၣ်ဘၣ် 2 ကသံၣ်အဘျီတဖၣ်, လၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ် 3 အဆၢယံာ်လိာ်သးလၢအနွံတဖၣ်
• Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ: တၢ်လိၣ်ဘၣ် 2 ကသံၣ်အဘျီတဖၣ်, လၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်အဆၢယံာ်လိာ်သး 1 လါ
• Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ: တလိၣ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီ

ပဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ကရၢဖိတဖၣ်သပှၢ်ပှၢ်လၢအကရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီလိာ်ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တကတီၢ်ဃီလၢတၢ်မၤလၢပှဲၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအတကွီၣ်ဒီးဒိးန့ၢ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 တၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢကဘၣ်မၤစၢၤဝဲဒၣ်ကရၢဖိဃုာ်ဒီးတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤလီၤကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအဆၢကတီၢ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်အခီၣ်ထံးကတၢၢ်တဘျီအခါဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢအကသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်အတၢ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအခါဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်သိးအဝဲသ့ၣ်ဆဲးလီၤအမံၤလၢတၢ်ဆှၢ text messaging (လံာ်တၢ်ကွဲး) တလၢာ်အပှ့ၤခီဖျိ CDC အ VaxText လၢအကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဃးအတၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢခံဘျီတဘျီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤမၤအါထီၣ် Johnson & Johnson’s Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တအိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢတၢ်စးထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအစူၣ်အဂၤတခါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. CDC ဒီး FDA သးဆူၣ်ဖံးမၤတၢ်လၢအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်တၢ်နဲၣ်ကျဲဖဲတၢ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

CDC ဒီး FDA ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤအါထီၣ်လီၤဆီဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပှၤအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤတနီၤနီၤအဂီၢ် ဒ် CDC ပာ်ပနီၣ်လီၤဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢပှၤကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီးတၢ်ဆဲးကသံၣ်သၢဘျီတဘျီအဂီၢ်လၢပှၤဝဲန့ၣ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဆဲးသၢဘျီတဘျီအစှၤကတၢၢ် 28 သီဖဲအဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ, အဂ့ၤကတၢၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်လၢပနံာ်ထုးထီၣ်ဘှီထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်တတီၤဃီဒ်အဒိးန့ၢ်အခီၣ်ထံးကတၢၢ် 2 တဘျီအသိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤ, ဒီးပှၤလၢအအိၣ်ဆိးဒီးအဝဲသ့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကြၢးဆဲးဖျီၣ်ဃာ်ဒံးဝဲဒၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်, နီၢ်ခိတၢ်အိၣ်စီၤစုၤယံၤလိာ်သးဒီးတၢ်သ့ကဆှီစုထီဘိဖဲအအိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟံၣ်ချၢမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်တဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤမၤအါထီၣ် Johnson & Johnson’s Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. CDC ဒီး FDA သးဆူၣ်ဖံးမၤတၢ်လၢအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်တၢ်နဲၣ်ကျဲဖဲတၢ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢနကဆဲးအီၤဆူညါတဘျီဖဲတၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤန့ၢ်နၤအစူၣ်တဖၣ်အပူၤလၢအဘူးကတၢၢ်ဒီးတၢ်ပာ်ပနီၣ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. လူၤပိာ်မၤထွဲကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်ဖဲပနံာ်ထုးထီၣ်ဘှီထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်တက့ၢ်. ကရၢဖိမ့ၢ်သးပ့ၤနီၣ်မၤဝဲဒၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်တလၢကွံာ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဒိိးန့ၢ်ကသံၣ်ခံဘျီတဘျီသ့ဒံးဝဲဒၣ်ဒီးတလိၣ်အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဆဲးလၢအခီၣ်ထံးကတၢၢ်တဘျီလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီမ့ၢ်စဲၤခံဒၣ်လဲာ်, ကသံၣ်ဆဲးခံဘျီတဘျီအဝဲသ့ၣ်ကဒီသဒၢစၢၤဒံးအဝဲသ့ၣ်လၢ COVID-19 တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကြၢးရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအဆၢကတီၢ်ဆူညါတဘျီဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအဆိအချ့တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ.

အဝဲသ့ၣ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢခးက့ဖဲအတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီအခီၣ်ထံးတဘျီဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲပနံာ်ထုးထီၣ်ဘှီထီၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအလိၤ, ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးတဘျီအနံၤအသီဒီးဘၣ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအဆၢကတီၢ်တုၤအခါဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တသ့ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်, ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢအကသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲလဲၣ်တခါလၢအဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံအဂ့ၢ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ကရၢဖိကြၢးတဲသကိးတၢ်ဒီးအပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့ မ့တမ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကမၤစၢၤဝဲဒၣ်ကရၢဖိအတၢ်ဆိမိၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဆူညါတဘျီအဂီၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢတၢ်မၤဝံၤဝဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအစူၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤကရူၢ်အါဖုလၢအကဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် COVID-19 booster ကသံၣ်ဆဲးန့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံ Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဒံးဝဲဖၢလၢ-

• တၢ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံအစှၤကတၢၢ် 5 လါစးထီၣ်ဖဲနမၤဝံၤဝဲဒၣ်အစူၣ်တဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဒီးနမ့ၢ်-
• သးနံၣ် 12+ နံၣ်ဆူဖီခိၣ်

မ့ၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဝဲ-

• Pfizer-BioNTech*
• Moderna ကသံၣ်ဒီသဒၢ
• Janssen (J&J)

*ထဲဒၣ် Pfizer-BioNTech တၢ်စူးကါအီၤသ့ဝဲဒ် booster အသိးဖဲပှၤသးနံၣ် 12-17 နံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဝဲဖဲလၢ-

• တၢ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံအစှၤကတၢၢ် 5 လါစးထီၣ်ဖဲနမၤဝံၤဝဲဒၣ်အစူၣ်တဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဒီးနမ့ၢ်-
• သးနံၣ် 18+ နံၣ်ဆူဖီခိၣ်

မ့ၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဝဲ-

• Moderna ကသံၣ်ဒီသဒၢ
• Pfizer-BioNTech ကသံၣ်ဒီသဒၢ
• Janssen (J&J)

နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် Janssen (J&J) COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဝဲဖဲလၢ-

• တၢ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံအစှၤကတၢၢ် 2 လါစးထီၣ်ဖဲနမၤဝံၤဝဲဒၣ်အစူၣ်တဖၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဒီးနမ့ၢ်-
• သးနံၣ် 18+ နံၣ်ဆူဖီခိၣ်

မ့ၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ, နဒိးန့ၢ် booster သ့ဝဲ-

• Janssen (J&J)
• Moderna ကသံၣ်ဒီသဒၢ
• Pfizer-BioNTec
• Janssen (J&J) – ဘၣ်တၢ်ပနီၣ်တၢ်စူးကါအဂ့ၢ်

နမ့ၢ်ဆဲးဘၣ် Novavax COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ် နခွဲးတအိၣ်လၢကဆဲးဘၣ်ကသံၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႋ

2ကသံၣ်ဆဲးမၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ် ခံဖျၢၣ်တဖျၢၣ်- CDC စံး၀ဲဒၣ်လၢ ပှၤတဖၣ်လၢအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဒီးပှၤတဖၣ်လၢသးနံၣ် 50 ဆူဖီခိၣ် လၢဆဲးဘၣ်ကသံၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ်ခီၣ်ထံး အစှၤကတၢၢ် 4 လါန့ၣ် အခွဲးအိၣ်လၢ mRNA ကသံၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ် (Pfizer-BioNTech မ့တမ့ၢ် Moderna) အတဂၤတဘျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ

ပှၤလၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲတဂၤလၢ်လၢ်ဃုထၢဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲလဲၣ်တခါသ့ဝဲဒ်အဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ booster ကသံၣ်ဆဲးအဘျီအသိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤကလိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအကလုာ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအသိး, ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ်ဝဲ booster ကသံၣ်ဆဲးလၢအလီၤဆီလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. 

CDC အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲခဲအံၤလၢတၢ်ပျဲကျဲၣ်ကျီဒီးမၤဘၣ်ထွဲဃုာ်ကသံၣ်အဘျီတကလုာ်တဖၣ်အံၤလၢ booster ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ဒ် CDC, ဒီး mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ (Pfizer-BioNTech မ့တမ့ၢ် Moderna) တၢ်လိၣ်ဘၣ် အီၤ အါန့ၢ်ဒံး Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ဆဲးန့ၢ် booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အသးနံၣ်အိၣ် 18 + နံၣ်ဆူဖီခိၣ်လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအတသ့ဒိးန့ၢ် mRNA booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီအဂီၢ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢအ booster အဘျီဒ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအတၢ်န့ၢ်ဘျုးဒီးအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လၢလာ်အံၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး boosters တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဝးဝးလၢပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်ဆါကစဲးကစီးကသံၣ်ကျးတဖၣ်, ကသံၣ်သရၣ်အဝဲၤဒၢးဒီးတၢ်မၤဆူၣ်ချ့ကျိၤကျဲအဂၤတဖၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဃုကွၢ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲနလီၢ်ကဝီၤပူၤတက့ၢ် .

တၢ်မၤအါထီၣ်ကသံၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီ မ့ၢ်ဝဲတၢ်သုးကျဲၤဝဲလၢပှၤအိၣ်နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤဖဲအကြၢး မ့တမ့ၢ် နးနးကလဲာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအါထီၣ် mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီမ့ၢ်ဝဲတၢ်ပာ်လီၤသးလၢတၢ်မၤအါထီၣ်ဝဲဒၣ်ပှၤနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤအတၢ်ခီဆၢကဒါက့ၤအကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ် booster ကသံၣ်ဆဲးဖဲလၢပှၤတဂၤဂၤမၤဝံၤဝဲဒၣ်အကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ် (လၢအမ့ၢ်ဝဲ 3 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီတဖၣ်ဖဲလၢနမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ပှၤနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤ) လၢတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤကိညၢ်ထီၣ်က့ၤတၢ်တြီဆၢ COVID-19 လၢအစှၤလီၤဝဲလၢအကတီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤအါထီၣ်ကသံၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီ

ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် Pfizer-BioNTech (သးနံၣ် 12 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်) မ့တမ့ၢ် Moderna (သးနံၣ် 18 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်) mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်ဒီးအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤဖဲအကြၢး မ့တမ့ၢ် နးနးကလဲာ်, နကြၢးဒိးန့ၢ်အါထီၣ် mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိတမံၤဃီအစှၤကတၢၢ် 28 သီဖဲနဒိးန့ၢ်ခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

ကတီၢ်အံၤ, CDC တဟ့ၣ်ကူၣ်မၤအါထီၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီတဖၣ်ဖဲလၢနမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် J&J/Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖျၢၣ်ထဲတဘျီဧိၤန့ၣ်လီၤ.

booster ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်

ပှၤအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤလၢအသးနံၣ်အိၣ် 18 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ J&J/Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီကြၢးဒိးန့ၢ်စ့ၢ်ကီး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအ booster ကသံၣ်ဆဲးထဲတဖျၢၣ်ဧိၤအစှၤကတၢၢ် 2 လါဖဲအကသံၣ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

ပှၤနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤဖဲအကြၢးဒီးဆူနးနးကလဲာ်လၢအသးနံၣ်အိၣ် 18 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်မၤအါထီၣ်န့ၢ်အီၤ mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဒိးန့ၢ် booster ကသံၣ်ဆဲးသ့ဝဲ 6 လါဖဲအမၤဝံၤဝဲဒၣ်အကသံၣ်ခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ် booster ကသံၣ်ဆဲးန့ၣ်နအိၣ်ဒီးတၢ်ဃုထၢလၢနကဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဖိတၢ်လံၤတမံၤဃီဒ်နကသံၣ်ခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အသိး, မ့တမ့ၢ် နဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလီၤဆီလိာ်သးအဂၤတဖၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကလိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအကလုာ်လၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအသိး, ဒီးနကလိၣ်ဘၣ် booster ကသံၣ်ဆဲးလၢအလီၤဆီလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. CDC အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲခဲအံၤလၢတၢ်ပျဲကျဲၣ်ကျီဒီးမၤဘၣ်ထွဲဃုာ်ကသံၣ်အဘျီတကလုာ်တဖၣ်အံၤလၢ booster ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ဒ် CDC, ဒီး mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ (Pfizer-BioNTech ဒီး Moderna) တၢ်လိၣ်ဘၣ် အီၤ အါန့ၢ်ဒံး Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ဆဲးန့ၢ် booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အသးနံၣ်အိၣ် 18 + နံၣ်ဆူဖီခိၣ်လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအတသ့ဒိးန့ၢ် mRNA booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီအဂီၢ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢအ booster အဘျီဒ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအတၢ်န့ၢ်ဘျုးဒီးအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လၢလာ်အံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. နကွၢ်ထံဆိမိၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါစုာ်စုာ် အတၢ်န့ၢ်ဘျုးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်သ့ဝဲဒီးတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဒီးနပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့လၢအမ့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲကတၢၢ်လၢနတၢ်ဆဲး booster အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ်တဖျၢၣ်လၢတၢ်စူးကါ၀ဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢထီရီၤတမံၤန့ၣ် ခဲအံၤတၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢပှၤသးနံၣ် 6–17 တဖၣ်အဂီၢ် လၢမ့ၢ်ပှၤဆဲးဘၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံး Moderna တဖျၢၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤတဖၣ်လၢသးနံၣ် 18 နံၣ်ဒီးဆူဖီခိၣ် လၢဆဲးဘၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံး Novavax ကသံၣ်ရဲၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤႋ

ပှၤလၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲတဂၤလၢ်လၢ်ဃုထၢဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲလဲၣ်တခါသ့ဝဲဒ်အဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ booster ကသံၣ်ဆဲးအဘျီအသိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤကလိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအကလုာ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအသိး, ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ်ဝဲ booster ကသံၣ်ဆဲးလၢအလီၤဆီလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. CDC အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲခဲအံၤလၢတၢ်ပျဲကျဲၣ်ကျီဒီးမၤဘၣ်ထွဲဃုာ်ကသံၣ်အဘျီတကလုာ်တဖၣ်အံၤလၢ booster ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ဒ် CDC, ဒီး mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ (Pfizer-BioNTech ဒီး Moderna) တၢ်လိၣ်ဘၣ် အီၤ အါန့ၢ်ဒံး Janssen COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ဆဲးန့ၢ် booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အသးနံၣ်အိၣ် 18 + နံၣ်ဆူဖီခိၣ်လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအတသ့ဒိးန့ၢ် mRNA booster ကသံၣ်ဒီသဒၢအဘျီအဂီၢ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢအ booster အဘျီဒ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအတၢ်န့ၢ်ဘျုးဒီးအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လၢလာ်အံၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်စူးကါဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်မၤအါထီၣ်ကသံၣ်ခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီတဖၣ်အဂီၢ်ကဘၣ်မ့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတမံၤဃီလၢတၢ်စူးကါဝဲလၢကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်ဝဲဒၣ် mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအခီၣ်ထံးခံဘျီအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်တစူးကါ မ့တမ့ၢ် တၢ်တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်ကသုးကျဲၤ mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢတၢ်ကသုးကျဲၤမၤအါထီၣ် mRNA COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအဘျီအစှၤကတၢၢ် 28 သီဖဲတၢ်ဒိးန့ၢ် Pfizer-BioNTech COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ မ့တမ့ၢ် Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံလၢပှၤနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါတလၢတပှဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်စၢၤနတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ်, CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ နကပာ်ဖျါ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ တၢ်အုၣ်သးအခး ဒီးနကသံၣ်သရၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤနတၢ်တုၤထီၣ်ဘးတၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ အတၢ်ပာ်ပနီၣ် ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်နဲၣ်ကျဲဖဲကတီၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဖဲလၢကရၢဖိဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်တချုးဒံးဖဲ hematopoietic cellular transplant (HCT) (တၢ်ကူးကွဲးဟံးန့ၢ်မၤပှဲၤသွံၣ်ဖျၢၣ်အစဲ(လ)တဖၣ်) မ့တမ့ၢ် CAR T-cell therapy (CAR T-တၢ်ကူစါယါဘျါစဲ(လ)), ဖဲန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်မၤကဒါက့ၤကသံၣ်ခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအစူၣ်တဖၣ်အစှၤကတၢၢ် 3 လါဖဲတၢ်ကူးကွဲးဟံးန့ၢ်မၤပှဲၤတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်ဒ်ညီနုၢ်အသိးလၢနနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်သူၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဒီသဒၢန့ၣ်လီၤ. ဒ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်အသိးဒီးဒ် CDC အတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, ပှၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တနီၤနီၤ ဒီး FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အါတက့ၢ်ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲစုဆါန့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်အဂၤတနီၤနီၤတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်တၢ်ဘၣ်သမုၣ်အသိးဒီးမၤဘၣ်ဒိပှၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢတၢ်မၤတနံၤဘၣ်တနံၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ကိညၢ်က့ၤဝဲဖဲစှၤကိာ်သီအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. နမၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်အဂ့ၢ်သ့ဖဲ CDC ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤန့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမုာ်တလၤဘၣ်နၤဖဲနဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဝံၤအလီၢ်ခံ, တဲသကိးဒီးနကသံၣ်သရၣ်ဘၣ်ဃးနစူးကါကသံၣ်ဖဲကသံၣ်ကျး, ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ် ibuprofen မ့တမ့ၢ် ကသံၣ် acetaminophen, လၢအကမၤစၢၤနတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နစူးကါစ့ၢ်ကီး တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ် လၢတၢ်ဆဲးကျိးဒီးပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၣ်နီၢ်လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အဂီၢ်သ့ဝဲလၢတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးနတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤသးအပူၤ, နကြၢးကိးလီတဲစိ 911 မ့တမ့ၢ် လဲၤဆူတၢ်ဆါဟံၣ်လၢအဘူးဒီးနၤအလီၢ်တက့ၢ်.

နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်လၢအမၤတံာ်တာ်နၤ မ့တမ့ၢ် နလဲၤဆူအယံၤတသ့, နကြၢးပာ်ဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤဆူပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤကသံၣ်ဒီသဒၢအအိၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. နကြၢးဒုးသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီး CDC ဖဲ 1-800-822-7967န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ CDC ဒီး FDA အတၢ်ဆဲးသမံထံကွၢ်ထွဲဝဲဒၣ် FDA-တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤဒီး FDA-တၢ်တူၢ်လိာ် COVID-19 ကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်အတၢ်ပူၤဖျဲးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. နစူးကါစ့ၢ်ကီး CDC အ v-safe လီတဲစိအ app, လၢအကမၤစၢၤနၤလၢနတၢ်သမံထံကွၢ်ထွဲကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်ဒီးတၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. 

ဒ် CDC အတၢ်ပာ်ဖျါအသိး, နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲအပူၤကွံာ် 3 နွံအတီၢ်ပူၤ, သွံၣ်ကိၣ်လိၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါထီၣ်ဝဲဃုာ်ဒီးသွံၣ်ကဘျံးတဖၣ်လီၤဝဲဒၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, နကြၢးဃုကွၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးသ့ဝဲလၢသွံၣ်ကိၣ်လိၣ်အတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်ဃုာ်ဒီးသွံၣ်ကဘျံးတဖၣ်လီၤဝဲဒၣ်အဂ့ၢ်, အါတက့ၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ 3 နွံအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဃုထံၣ်န့ၢ်သတူၢ်ကလာ်ကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါဖဲလၢနတၢ်ဆါပနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်နးထီၣ်အခါ-

• ခိၣ်ဆါနးနးကလဲာ်
• ချၢဃံဆါ
• ကွၢ်တၢ်ဖျါတဆှံ
• မဲာ်ခံးသူ
• တၢ်ထီၣ်
• တၢ်ဆါဝဲဖဲနဟၢဖၢပူၤနးနးကလဲာ်
• တၢ်ဆါဝဲဖဲနသးနါပှၢ်နးနးကလဲာ်
• ခီၣ်ညိးထီၣ်
• ကသါတမုာ်
• တၢ်အဖျၢၣ်ဂီၤဂီၤဆံးကိာ်ဖိဖဲနဖံးဘ့ၣ်လိၤ (petechiae)
• တၢ်ထီၣ်လုးထီၣ်လါ မ့တမ့ၢ် သွံၣ်လီၤအသီ မ့တမ့ၢ် ညီ

နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်အဂၤတဖၣ်, ကိးဘၣ်ပှၤရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤတၢ်ကွၢ်ထွဲအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ မ့တမ့ၢ် ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၣ်နီၢ်လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အဂၤတဖၣ်တက့ၢ်. နစူးကါစ့ၢ်ကီးတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်လၢတၢ်ဆဲးကျိးဒီးပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၣ်နီၢ်လၢတၢ်ကွၢ်ထွဲဆူၣ်ချ့အဂီၢ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်နုာ်လီၤမၤန့ၢ် 24/7 တၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်ခီဖျိပှၤသုးကျဲၤမၤစၢၤထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤမူဒါ, နုာ်ဆဲးလီၤမံၤဖဲန UnitedHealthcare စရီဖဲအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်တက့ၢ်. တၢ်နီၤလီၤသကိးတၢ်အပှ့ၤကလံၤလၢတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်အဂီၢ်ကမၤသးဒ်နတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်အတၢ်တိာ်ကျဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်အိၣ်သးဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢခံဖျၢၣ်ထဲတဘျီဧိၤန့ၣ်, နကြၢးဖျီၣ်ဃာ်ဒံးဝဲဒၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်, နီၢ်ခိတၢ်အိၣ်စီၤစုၤယံၤလိာ်သးဒီးတၢ်သ့ကဆှီစုထီဘိလၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤနနီၢ်ကစၢ်လၢ COVID-19 အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

CDC တၢ်နဲၣ်ကျဲ ဆီတလဲအသးဖဲလၢပှၤတဂၤဂၤဆဲးဘၣ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤအခါ, လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ 2 နွံဖဲနဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ခံဖျၢၣ်အခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ မ့တမ့ၢ် တချုးဒံးဖဲနဒိးန့ၢ် Janssen ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢတဘျီအခါန့ၣ်လီၤ. ဒ် CDCပာ်ဖျါဝဲအသိး, ပှၤလၢအဆဲးဘၣ်ဝဲကသံၣ်ဒီသဒၢလၢလၢပှဲၤပှဲၤစးထီၣ်မၤကဒါက့ၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအါမံၤသ့ဝဲတချုးဒံးဖဲတၢ်ဆါသတြိာ်မၤသးအခါ, လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဖျီၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ် မ့တမ့ၢ် နီၢ်ခိတၢ်အိၣ်စီၤစုၤယံၤလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဖျီၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဒိးသန့ၤသးလၢကီၢ်စဲၣ်, လီၢ်ကဝီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်နဲၣ်ကျဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ဒီသဒၢနၤဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်လၢ COVID-19 အဂီၢ်, ဃုာ်ဒီး Delta တၢ်ဆါဃၢ်လီၤဆီ, CDC ဒီး American Medical Association (pdf) (အမဲရံကၤကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါကရၢ) ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒၣ်ပှၤလၢအဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢလၢလၢပှဲၤပှဲၤတဖၣ်ကလူၤပိာ်မၤထွဲတၢ်နဲၣ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ-

• ဖျီၣ်ဃာ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်ဖဲတၢ်ဒုးခိၣ်ဖီလာ်လၢကမျၢၢ်အိၣ်အါအလီၢ်ဒီးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢအကတံာ်ကတူာ်တဖၣ် ဖဲတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်အနီၣ်ထိၣ်အါအလီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
• ဖျီၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်ဒီးလူၤပိာ်မၤထွဲကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ပူၤဖျဲးအတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်ဖဲလၢပှၤဖဲနဟံၣ်ပူၤဃီပူၤတဂၤဂၤမ့ၢ်တဆဲးဘၣ်ဒံးကသံၣ်ဒီသဒၢ, အိၣ်ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါအသဂံၢ်စၢ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဖဲတၢ်ကူစါအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအတၢ်အိၣ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ.
• ဖျီၣ်နီၣ်ကျၢၢ်ဘၢမဲာ်ဖဲကၠိတဖၣ်အပူၤကိးတီၤဒဲး, လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ကွၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအပတီၢ်တဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
• ကျီၤတၢ်ကးဘၢမဲာ် 14 သီ မ့တမ့ၢ် တုၤလၢနမၤကွၢ်သးတၢ်ဆါအဃၢ် တဖျါလၢၤဘၣ်တစု ဖဲအိၣ်လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အပူၤ လၢကမျၢၢ်အသိးအကျါအခါ နမ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်ဘူး အိၣ်တံၢ်လိာ်သးဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဘၣ်ဂာ် COVID-19 သ့- တၢ်ကြၢးမၤကွၢ် COVID-19 ခီၣ်ထံးတၢတဘျီ လၢ 3 ဒီး 5 သီအဘၢၣ်စၢၤဒီးဖဲ တၢ်အိၣ်ဘူးအိၣ်တံၢ်လိာ်သး၀ံၤလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤႋ

American Academy of Pediatrics (အမဲရကၤဖိသၣ်ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်၀ီလံာ်ဒိၣ်လဲၢ်ထီ) အၢၣ်လီၤမၤဂၢၢ်ကျၢၤ၀ဲစ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်ကးဘၢမဲာ် ဒီသဒၢစၢၤတၢ်ဆါဒီးမၤဂၢၢ်ကျၢၤ COVID-19 န့ၣ်လီၤႋ အ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး၀ဲဒၣ်လၢ ပှၤဖိသၣ်ကိးဂၤဒဲၣ်လၢသးနံၣ် 2 ဆူဖီိခၣ် ကဘၣ်ကျီၤတၢ်ကးဘၢမဲာ်န့ၣ်လီၤႋ 

လူၤပိာ်မၤထွဲ တၢ်ကျီၤတၢ်ကးဘၢမဲာ်ဆူညါအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် လၢဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢကီၢ်စဲၣ် လီၢ်က၀ီၤ မ့တမ့ၢ် မုၢ်၀ဲၤတၢ်မၤအတၢ်နဲၣ်ကျဲ တက့ၢ်ႋ ကွၢ်ဘၣ် ကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ပူၤဖျဲးဂ့ၢ်၀ီအတၢ်နဲၣ်ကျဲ အဂ့ၢ်လၢပှဲၤ လၢ CDC တၢ်နဲၢ်ကျဲ န့ၣ်တက့ၢ်ႋ

မၤသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်သး တၢ်လၢနဘၣ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကျီၤတၢ်ကးဘၢမဲာ် ဒီးတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် လၢအပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် တက့ၢ်ႋ

တလိၣ်ဘၣ် CDC ဒီး FDA တဟ့ၣ်ကူၣ်၀ဲဒၣ်လၢနဘၣ်မၤကွၢ်သးလၢ COVID-19 နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢ မ့တမ့ၢ် ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႋ

နမ့ၢ်အိၣ်ဘူးတံၢ်ဘၣ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢဘၣ်ဂာ် COVID-19 ဒီးနမ့ၢ်ပှၤလၢ ကရူၢ်တဖၣ်အံၤတခါခါန့ၣ် နနဘၣ်ပာ်အိၣ်လီၤဖျီၣ်သးဘၣ်ႋ

• နဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အနံၤသီချုးထီၣ်ဘးန့ၣ်လီၤႋ
• တၢ်ပာ်ဂၢ်ပာ်ကျၢၤလီၤတံၢ်လၢနဘၣ် COVID-19 လၢအပူၤကွံာ် 90သီ အခီပညီန့ၣ် နမၤကွၢ်သးဖျါဒီးတၢ်ဆါဃၢ်ခီဖျိတၢ်စူးကါ တၢ်မၤကွၢ်ဘဲရၢး တခါ န့ၣ်လီၤႋ

1. နတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤ လၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ လၢနပှာ်ယဲၤစရီပူၤဖဲ myuhc.com မ့တမ့ၢ် medicare.uhc.com သ့န့ၣ်လီၤႋ
2. နစူးကါန CDC ခးဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်အုၣ်သးဆူညါ သ့စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႋ
3. နသံကွၢ်လီၤတံၢ်တၢ်ဒီးနပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ မ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး ဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ အိၣ်လၢနဂီၢ်ဧါသ့န့ၣ်လီၤႋ

UnitedHealthcare ဆဲးမၤသကိးတၢ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီးကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ် လၢကမၤစၢၤဘၣ်ကရၢဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ်စူးကါဘၣ် နတၢ်ဆဲးဘၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အဂ့ၢ်အကျိၤလၢဘၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီးနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ခီဖျိန UnitedHealthcare ကရၢဖိပှာ်ယဲၤစရီ (myuhc.com မ့တမ့ၢ် medicare.uhc.com) န့ၣ်လီၤႋ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢ UnitedHealthcare ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကရၢဖိ အတၢ်ဆဲး ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤလၢနာ်န့ၢ်အီၤသ့ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤ ကရၢဖိလၢတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤႋ

တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ န COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ် မၤန့ၢ်ဘၣ်အီၤသ့လၢန UnitedHealthcare ကရၢဖိပှာ်ယဲၤစရီ အပူၤန့ၣ်လီၤႋ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအံၤ ကကဲဘျုးလၢတၢ်န့ၢ်ဖံးန့ၢ်မၤအဂီၢ် တၢ်နုာ်လီၤတၢ်မူးတၢ်ပွဲတဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂုၤဂၤတဖၣ် ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အဂ့ၢ်အကျိၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ 

နတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအဂ့ၢ်မ့ၢ်တဖျါထီၣ် နတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ် သ့ခီဖျိလၢ UnitedHealthcare ကရၢဖိပှာ်ယဲၤစရီ သ့န့ၣ်လီၤႋ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအံၤ စဲးကျံးထီၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ခီနီၤလီၤအီၤ ဒ်နဘၣ်သးအသိး သ့န့ၣ်လီၤႋ ပမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ် လၢအနံၤသီချုးစိၤကတၢၢ် လၢနပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ် နနီၣ်ကစၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ ကဘၣ်တၢ်ဆီတလဲက့ၤလၢပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်လီၤႋ    

ဖဲဆၢကတီၢ်အံၤ UnitedHealthcare တအိၣ်ဒီးကရၢဖိခဲလၢာ်အတၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါဘၣ်န့ၣ်လီၤႋ ပဆဲးမၤသကိးတၢ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီး ကီၢ်စဲၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ ဒ်သိးကမၤန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒ်သိးပကရၢဖိတဖၣ် ကမၤန့ၢ်ဘၣ်ဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါလၢတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ

နဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါန့ၣ် တမ့ၢ်လၢကဆီတလဲသးလၢန CDC တၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအခး အလီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႋ ပာ်အီၤလၢတၢ်လီၢ်အပူၤဖျဲးဖဲနမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤခါန့ၣ်တက့ၢ်ႋ

ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဘၣ်နၤလၢနကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါနကသံၣ်သရၣ်ဘၣ်ဃး နတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႋ န UnitedHealthcare ဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ အတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ မ့ၢ်ကျဲတဘိလၢ နကဃုထၢပာ်ဖျါထီၣ် နတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤဒီးနကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်အဂၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ

နဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ မ့ၢ်တဘၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤ ခီဖျိတၢ်ကိးလီတဲစိ အိၣ်လၢနတၢ်အုၣ်ကီၤခးန့ၣ်တက့ၢ်ႋ 

ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလၢနကပာ်ဘၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအခးလၢ အလီၢ်ပူၤဖျဲးန့ၣ်လီၤႋ နကွၢ်ထံဆိကမိၣ်လၢကဒိဘၣ်အဂီၤ မ့တမ့ၢ် ဒိပာ်နတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအခး လၢကမၤနီၣ်အီၤအဂီၢ်သ့န့ၣ်လီၤႋ 

နကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ လၢတၢ်မၤန့ၢ်ဘၣ်အီၤသ့လၢန myUHC.com/communityplan ပှာ်ယဲၤစရီ န့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်အကဲဘျုးလၢတၢ်အိၣ်သးဖဲလၢ နလိၣ်ဘၣ်အီၤလၢကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအလံာ်အုၣ်သး အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ လၢနပာ်ဖျါထီၣ်အီၤအဂီၤတခါမ့ၢ်တအိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် နတီၣ်ဖျါထီၣ်နီၢ်ကစၢ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်သဒၢသ့လၢနီၢ်ကစၢ် ဒ်သိးနကမၤန့ၢ်ဘၣ် ဒံၢ်ကၠံၢ်ထၢၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအလံာ်အုၣ်သး လၢကစူးကဘၣ်အီၤအဂီၢ် ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဒ်နဘၣ်သးအသိးန့ၣ်လီၤႋ

လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်စၢၤနတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ်, CDC ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ နကပာ်ဖျါ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ တၢ်အုၣ်သးအခး ဒီးနကသံၣ်သရၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤနတၢ်တုၤထီၣ်ဘးတၢ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ အတၢ်ပာ်ပနီၣ် ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

• Medicare တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်- နကဟ့ၣ်ဘၣ်သကိးတၢ်ဘူးတၢ်လဲ $0 လၢကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ် ဖဲကရၢမၤသကိးတၢ် ဒီးကရၢတမၤသကိးတၢ် အကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ခံခီယာ်ဘးလၢ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဆၢကတီၢ် န့ၣ်လီၤႋ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် တကြၢးဃ့တၢ်ဘူးတၢ်လဲ လၢခီၣ်ထံးဆိ မ့တမ့ၢ် ဖဲနဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ၀ံၤလီၢ်ခံန့ၣ်ဘၣ်ႋ
• လၢ Medicaid ကရၢဖိတဖၣ်လၢ UnitedHealthcare ပှၤတ၀ၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤပူၤအဂီၢ်- နကဟ့ၣ်ဘၣ်သကိးတၢ်ဘူးတၢ်လဲ $0 လၢကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ် လၢကရၢမၤသကိးတၢ် ဒီးကရၢတမၤသကိးတၢ် အကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ခံခီယာ်ဘးလၢ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဆၢကတီၢ် န့ၣ်လီၤႋ ကီၢ်စဲၣ်တၢ်လဲလိာ်ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် တၢ်စူးကါအီၤလၢဆၢကတီၢ်အံၤ သ့န့ၣ်လီၤႋ ၀ံသးစူၤ ကွၢ်သမံသမိးဘၣ် နကီၢ်စဲၣ်အပှာ်ယဲၤသန့ လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအချုးစိၤကတၢၢ်န့ၣ်တက့ၢ်ႋ ကီၢ်စဲၣ်တၢ်နဲၣ်ကျဲအလီၤလီၤဆီဆီမ့ၢ်တအိၣ် တၢ်ကစူးကါ UnitedHealthcare တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအတၢ်နဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤႋ

မ့မ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢ နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး ဖဲအကြၢးပတီၢ်တုၤလၢ အနးနးကလဲာ်ပတီၢ် ဒ်ဘၣ်တၢ်ပာ်နီၣ်အဂ့ၢ်ခီဖျိ CDC န့ၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ သၢဖျၢၣ်တဖျၢၣ် အပှ့ၤအုၣ်ကီၤပၣ်ဃုာ်သးလၢ $0 န့ၣ်လီၤႋ

တၢ်မ့ၢ်ဆဲးဘၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲ တၢ်ထံၣ်လိာ်သဒီး ကသံၣ်သရၣ်အဆၢကတီၢ်ညီနုၢ် ဖဲလၢနတဲဘၣ်ဃးဒီးဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်၀ီတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂုၤဂၤန့ၣ် နကဘၣ်ဟ့ၣ်စၢၤ တၢ်ဘူးလဲ တၢ်လဲၤဒိးကွၢ်သးလၢ၀ဲၤလီၢ်အဂီၢ် တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါနတၢ်န့ၢ်ဘျုးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ တၢ်အံၤအခီပညီလၢနကဘၣ်ဟံးမူဒါလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ပှဲၤန့ၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤဘူးလဲ တၢ်ဟ့ၣ်သဃဲၤတၢ်အုၣ်ကီၤဘူးလဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ဆိတၢ်အုၣ်ကီၤဘူးလဲ န့ၣ်လီၤႋ တၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ ကလၢာ်တၢ်ဟ့ၣ်သကိးတၢ်ဘူးလဲ $0 လၢဆၢကတီၢ်လၢထးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႋ

• CDC တၢ်ဃုကွၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ
• CDC အတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲနဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ၀ံၤလၢပှဲၤ
• CDC အတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အဂ့ၢ် 
• COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ လၢ FDA ဟ့ၣ်ခွဲးစိကမီၤ 
• တၢ်ဆဲးမၤဆူၣ်ထီၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢသဟီၣ်